CHIPATA, Zambia
Askofu Msaidizi wa Jimbo Katoliki la Chipata Gabriel Msipu, ametoa wito wa ugawaji sawa wa chakula cha msaada wakati Serikali ikikabiliana na uhaba wa chakula unaotarajiwa kutokana na ukame, na kusisitiza kwamba hatua zinapaswa kuchukuliwa ili kuzuia vifo vinavyotokana na njaa.
Akiwa katika ziara ya kichungaji katika Parokia ya Mtakatifu Atanazio, Askofu Msipu alisisitiza umuhimu wa ugawaji sawa wa vifurushi vya chakula, akiahidi ushirikiano kati ya Kanisa, Mashirika Yasiyo ya Kiserikali, na Serikali kuhakikisha hakuna anayeachwa na njaa.
VATICAN CITY, Vatican
Baba Mtakatifu Fransisko anatarajiwa kufanya ziara yake ya kichungaji kwenye mji wa Maji katika Kisiwa cha Giudecca, Aprili 28 mwaka huu.
Katika ziara hiyo baba Mtakatifu atakuwa na hotuba tatu na mahubiri wakati wa takriban saa sita katika jiji la maji.
Aidha, atatembelea kituo cha wafungwa cha wanawake na kuwasalimia wasanii wa Biennale.
Aidha, Ataadhimisha Misa katika uwanja wa Mtakatifu Marko kabla ya kuingia kwenye Basilika na kuheshimu masalia ya Mtakatifu mlinzi, Patriaki Moraglia, Shukrani kwa Baba Mtakatifu kwa sababu alitaka kuweka makini Veneto na Kaskazini-Mashariki,kuanzia mji wetu.
Mkutano gerezani na wafungwa na kwa ajili ya uzinduzi wa banda la Vatican lenye kauli mbiu ya Afya; hatimaye kupita chini ya daraja na pantoni kwenda katika Uwanja wa Mtakatifu Marko kwa ajili ya Misa kuu, ikifuatiwa na sala ya kibinafsi kwenye kaburi la Mtakatifu Marko Mwinjili, mtakatifu msimamizi wa Venezia na watu wa Venezia.
Hizi ni nyakati tatu zitakazoadhimisha takriban saa sita za ziara ya kitume ya Baba Mtakatifu Fransisko huko Venezia, inayotarajiwa kufanyika inayoongozwa na kauli mbiu: “Kukaa na umoja katika upendo wa Kristo” na inayohamasishwa na ukurasa wa Kiinjili kuhusu tawi na mzabibu.
Mpango huo rasmi umechapishwa tarehe 25 Machi 2024 na Ofisi ya Vyombo vya Habari vya Vatican na kuwasilishwa katika Chumba cha Tintoretto cha Kasri na Patriaki wa Upatriaki wa Venezia, Kardinali Francesco Moraglia ambaye alisema kuwa katika siku ile ni ya mfano ambao unachukuliwa kuwa “siku ya kuzaliwa ya Venezia”, ambayo kwa kawaida inaaminika kuwa ilianzishwa mnamo mwaka 421.
Baba Mtakatifu Fransisko ataondoka saa 12.30 alfajiri kwa helikopta ya Vatican na kutua karibu saa 2.00 kamili asubuhi katika uwanja wa ndani wa Nyumba ya Gereza la Wanawake huko Venezia, kwenye Kisiwa cha Giudecca, ambapo atakaribishwa na Patriaki Francesco Moraglia, msimamizi Maria Milano Franco D’Aragona, Mkurugenzi Mariagrazia Felicita Bregoli, na kamanda wa Polisi wa Magereza, Lara Boco.
VATICAN CITY, Vatican
Baada ya Maaskofu, Watawa, familia nzima, vijana, wanafunzi, wanandoa, Wamisionari, wahamiaji, wakimbizi wa kivita, mwaka huu 2024 ni Papa mwenyewe ameamua kutayarisha tafakari ya Njia ya Msalaba ya siku ya Ijumaa Kuu katika njia ya Uwanja wa Colosseum (Magofu ya kizamani ya mateso ya Wakristo wa kwanza.
Hii ni kwa mara ya kwanza katika kiti cha upapa cha Jorge Mario Bergoglio (Papa Fransisko).
Kusali pamoja na Yesu katika njia ya Msalaba ndiyo tema iliyochaguliwa kwa ajili ya tafakari itakayoambatana na vituo kumi na vinne vinavyokumbuka njia ya Yesu kuelekea Golgotha.
Tena inayotufanya kuelewa tabia ya “kutafakari kwa kina juu ya maandiko hayo ambayo, kama vile Ofisi ya Vyombo vya Habari ya Vatican ilivyosisitiza, kwamba itakuwa “Kitendo cha kutafakari na kiroho, na Yesu katikati.” Yeye atembeaye katika njia ya Msalaba na anajiweka katika safari pamoja nasi. Yote yanalenga sana kile ambacho Yesu anapitia wakati huo na ni wazi kwamba inapanua mada ya mateso ....”
Kwa njia hiyo rejeo la matukio la sasa litakuwa nalo moja kwa moja, kama katika miaka mingine ya nyuma ambapo wakimbizi, waathirika wa biashara ya binadamu au watu kutoka nchi katika vita walihusika, au, mwaka 2023, na ushuhuda na midahalo iliyochukuliwa kutoka katika nchi walizojeruhiwa na ambapo Papa alitembelea wakati wa ziara zake za kitume.
Hata kama katika Njia hii ya Msalaba, miunganisho yake ni mipana zaidi, ikiwa ni maombi ya marejeo yanapanuka... Sala haiendi kwa kundi la watu, bali kwa hali. Kwa hakika, chaguo ni kuunganishwa na Mwaka wa Sala ambao Baba Mtakatifu Fransisko amechagua kuutangaza kuwa maandalizi ya Mwaka wa Jubilei 2025, katika tukio ambalo, kama alivyokuwa amesema, kwanza kabisa lina tabia ya kiroho.
Kuhusu uwepo wa Papa Fransisko kwenye Njia ya Msalaba, kwa kuzingatia hali ya afya ya Papa na kushuka kwa joto jijini Roma, hakuna uthibitisho au kukanusha kutoka katika Ofisi ya Vyombo vya Habari vya Vatican: kile ambacho tayari kilitangazwa hapo awali kinabaki, ambacho ni kwamba Papa atakuwa huko Ijumaa usiku katika Palatine.
“Kwa sasa hakuna mabadiliko ikilinganishwa na yale ambayo tayari yametazamiwa.” Maandishi ya tafakari yatasambazwa siku ya Ijumaa tarehe 29 Machi 2024 na siku hiyo hiyo kutakuwa na maelezo zaidi juu ya nani atabeba Msalaba, kando ya barabara za kale karibu na Colosseum. Hakika watu wanaobeba msalaba wameunganishwa na kutafakari katika kila kituo.”
Mwaka 2013, kwa Njia ya Msalaba ya kwanza ya upapa wake, Papa Francisko alikabidhi tafakari kwa kundi la vijana wa Lebanon chini ya uongozi wa Kardinali Béchara Boutros Raï; (un gruppo di giovani libanesi sotto la guida del cardinale Béchara Boutros Raï;) mwaka 2014 ilikuwa ni zamu ya Asofu Mkuu Giancarlo Maria Bregantini,) wa Campobasso-Boiano; (rej. ( monsignor Giancarlo Maria Bregantini); mnamo mwaka 2015, Askofu Mstaafu Renato Corti, wa Jimbo la Novara;(rej. monsignor Renato Corti,); Mwaka 2016, alikuwa ni Kadinali Gualtiero Bassetti, Askofu mkuu wa Perugia-Città della Pieve, (rej. cardinale Gualtiero Bassetti,) na mwaka uliofuata alichaguliwa kuwa rais wa Baraza la Maaskofu Italia (CEI.).
Mwaka 2017, Papa Fransisko alichagua msomi wa kibiblia wa Ufaransa Anne-Marie Pelletier (rej. Anne-Marie Pelletier,) mwanamke wa kwanza kushinda Tuzo ya Ratzinger, kama mwandishi wa tafakari kumi na nne.
Mwadhama Polycarp Kardinali Pengo, Askofu Mkuu Mstaafu wa Jimbo Kuu Katoliki la Dar es Salaam (mwenye kofia ya Kiaskofu), Paroko wa Parokia ya Mtakatifu Polycarp Askofu na Shahidi, Kilamba, Padri Timothy Nyasulu Maganga, na Padri Frank Mtavangu (wa kwanza kulia), wakiwa katika maandamano ya kutoka kanisani baada ya Adhimisho la Misa Takatifu ya Dominika ya Matawi parokiani hapo. (Picha na Mathayo Kijazi)
Mafrateri wa Jimbo Kuu Katoliki la Dar es Salaam, wakiwa katika picha ya pamoja baada ya Uzinduzi wa Utunzaji wa Mazingira katika Kanisa Kuu la Mtakatifu Yosefu, jimboni humo.
Paroko Msaidizi wa Parokia ya Mtakatifu Thomas wa Akwino – Kipunguni, Jimbo Kuu Katoliki la Dar es Salaam, Padri Nestory Damas akibariki Matawi yaliyoshikwa na Waamini wakati wa Adhimisho la Misa Takatifu ya Sikukuu ya Matawi iliyoadhimishwa parokiani hapo.
Askofu Mkuu wa Jimbo Kuu Katoliki la Dar es Salaam, Mhashamu Jude Thaddaeus Ruwa’ichi (mwenye fimbo ya Kichungaji), Mwadhama Polycarp Kardinali Pengo (kulia kwa Askofu Mkuu), wakiwa katika picha ya pamoja na Maaskofu wengine, Mapadri, Mashemasi na Mafrateri, baada ya Adhimisho la Misa Takatifu ya kubariki Mafuta kuwa Matakatifu, iliyokwenda sanjari na Uzinduzi wa Utunzaji wa Mazingira katika Kanisa Kuu la Mtakatifu Yosefu, jimboni humo. (Picha zote na Yohana Kasosi)
Katika safu hii wiki kadhaa ziliyopita, tulisoma Historia ya Kanisa la Misri na Uinjilishaji wa Misri na Kanisa la Kaskazini mwa Afrika pamoja na kuangazia Uislam ulivyoingia Afrika. Leo tusome jinsi Uislam ulivyoiteka Afrika Kaskazini. Sasa Endelea…
Baada ya dola ya Kirumi Magharibi kuanguka, Wavandali waliokuwa wameiteka Afrika ya Kaskazini, walishindwa na Kaizari wa Mashariki katika dola ya Kostantinopoli. Kaizari alimweka gavana kutawala kwa niaba yake.
Mwaka 647 Gavana Gregori wa Kartago aliwaasi wakubwa zake wa Konstantinopoli. Waislamu walipokuja toka Misri chini ya Ukba Ibn Nafi, alidhania wanakuja kumsaidia dhidi ya Konstantinopoli, hivyo akawaunga mkono wakaingia kwa urahisi.
Baadaye walimgeuka na kuteka Afrika ya Kaskazini. Wakristo Wazungu yaani wenye asili ya Ulaya walikimbilia Ulaya na wakabaki Waberba wenye asili ya Afrika, kutetea Ukristo na nchi yao.
Mwaka 711, Mussa alimtuma Tarik (riq ibn Ziyd) jemadari wa Kiberba aliyeongokea Uislamu na jeshi lao la watu 7,000 kushambulia Uhispania. Walipoanza kupata mafanikio naye alikwenda na jeshi lake, wakateka pamoja Uhispania.
Katika kugawanya nyara hizo, Waarabu na Waberba wakawa marafiki. Guba la Gilbraltar ni ukumbusho wake ‘Gebel al Tarik’. Waberba wengi waliongoka na kuwa Waislamu kwa sababu bila kuwa Mwislamu, wasingepata sehemu ya hizo nyara na marupuuupu mbalimbali.
Mwishoni mwa karne ya 8, Afrika ya Kaskazini yote ilishakuwa ya Kiislamu. Wakati wa Mtakatifu Augustino, Afrika ya Kaskazini palikuwepo na maaskofu 700, lakini walipovamia Waislamu walibakia 35, na katika karne ya 12 walikosa maaskofu watatu wa kumweka wakfu mwenzao; na karne ya 14 hapakuwepo hata askofu mmoja.
Tofauti na Misri, ambapo ingawa lilidhoofishwa, bado Wakristo wapo licha ya unyanyasaji. Kanisa huko Afrika ya Kaskazini, maarufu kwa watakatifu na wanateologia kama Sipriani, Tertuliani na Augustino, lilitoweka kabisa.
Kosa kubwa la kwanza la Kanisa hilo ni kwamba lilijipenda na kujiendeleza kwa ndani, lakini likasahau kuinjilisha. Dini ilibaki tu katika mwambao wa dola ya Kirumi, tofauti na Misri waliotoka nje na kwenda Nubia hadi Uhabeshi.
Vilevile, dini ilibakia katika utamaduni wa kikoloni wa Kilatini hata wakawa Walatini kuzidi Roma. Hata mtakatifu Augustino ambaye mama yake alikuwa Mberba, hakuandika chochote katika lugha yao au kuingiza utamaduni wake katika Ukristo.
Wazawa walijua Ukristo kama waliingia utamaduni wa wakoloni wao. Hivyo wakoloni walipoondoka na lugha ya Kilatini, Dini ikatoweka pamoja nao. Misri waliendeleza lugha yao na kutengeneza ibada ya Kikopti, tofauti na Kigiriki.
Kanisa lisiloinjilisha na kutamadunisha, hufa. Hivyo, ile tabaka ya juu ya Walatini ambao ndio walikuwa Wakristo walipovamiwa na Waislamu, wao walikimbilia Ulaya pamoja na Maaskofu na Mapadre. Hili ni somo kubwa kwetu, Kanisa ili lidumu lazima liingie katika utamaduni na masiha ya kila siku ya watu, la sivyo litabaki kama vazi la Jumapili.
Waislamu katika Nubia (Sudan ya Sasa):
Baada ya kuiteka Misri, mwaka 641, Abdallah Ibn Saad aliishambulia Nubia. Ili kuhimili mashambulio hayo, falme mbili za Kaskazini Nobatia na Makuria ziliungana na kuwa ufalme wa makuria.
Kwa pamoja, zilishinda dhidi ya mashambulizi. Baadaye ufalme wa Makuria ulifanya umoja na ule wa Kusini wa Alodia na kupata nguvu kiasi kwamba mwaka 737 walituma kikosi hadi Aleksandria, Misri kumtoa mahabusu Patriarka aliyekuwa ametekwa na Waislamu.
Miaka kati ya 700 hadi 1250, kilikuwa kipindi cha maendeleo mazuri kwa Nubia. Walijenga makanisa mazuri, na hata mengine yamevumbuliwa na wachimbaji wa mambo ya kale. Alodia peke yake ilikuwa na makanisa zaidi ya 400 na monasteri nyingi. Pamevumbulika na maandishi mengi waliyoyaacha yakielezea ibada zao, na hasa sala.
Mwaka 1172 Misri ilitawaliwa na Waturuki wa Mamluki ambao walikuwa na nguvu na vilevile wakatili sana. Hawa walizonga Nubia, na ili kujihami, Misri iliweka Waislamu Kaskazini mwa Makuria kama ugo dhidi ya mashambulizi.
Bahati mbaya Nubia ilikuwa imekatwa kutoka ulimwengu mwingine wa Wakristo, na baadaye pakawepo mfarakano katika urithi wa wafalme. Hata hivyo waliweza kuwahimili Waislamu hadi mwaka 1504 ufalme ulipotekwa na Waislamu kutoka Misri.
Kwa miaka 1,000 walikuwa na Ukristo imara. Wamisionari waliporudi mwaka 1845 hawakukuta alama zo zote za Ukristo. Ilibidi waanze upya kati ya Waafrika weusi wa Sudan ya Kusini.
Uhabeshi (Ethipia ya sasa) na Uislamu
Uhabeshi ilikuwa na bahati ya kunusurika kutekwa na Waislamu. Sababu za kunusurika kwake kwanza ni kwamba Muhammad alipofukuzwa kutoka Mekka, Waislamu wengine walikimbilia Axum, Mji Mkuu wa Uhabeshi na kupokelewa vizuri.
Kwa sababu hiyo, Muhammad aliagiza katika Korani kwamba Uhabeshi isishambuliwe, labda kama ni kujikinga. Mwanzoni agizo hilo liliheshimiwa sana. Pili, nchi ya Uhabeshi iko milimani na si rahisi kuifikia na kuishambulia.
Wote waliozunguka Uhabeshi walitekwa na Waislamu, na yenyewe ikabaki kama kisiwa. Hata hivyo, Waislamu wengine waliingia mipakani na kuishi pembezoni na Waislamu wafanya biashara walioingia ndani walipeleka pamoja nao mawazo ya dini yao.
Mara nyingine ilikuwa vigumu kumpata askofu (Abuna) kutoka Misri, na hivyo kukaa miaka bila askofu au uongozi imara. Ili kujikinga na Waislamu, Wakristo walikimbilia zaidi ndani na milimani.
Kwa kwenda ndani ilisaidia kuinjilisha wazawa wa ndani ya nchi, na kuingiza zaidi utamaduni wao katika maisha ya dini. Ndani ya nchi yalikuwemo makabila ya Wahabeshi (Abyssinia), na mchanganyiko ukazaa utamaduni mpya wa Kihabeshi wenye lugha ya Amharic, ambayo sasa ndiyo lugha rasmi ya taifa, lakini lugha ya ibada iliendelea kuwa ‘Gaez’, lugha ya zamani ya Axum.
Mwaka 1270 Mfalme Yekuno Amlak (1270 - 85) na baadaye Mfalme Amda Seyon (1312 - 1342), walifufua kwa nguvu ukoo wa ufalme wa Suleman ambao ulikuwa umepoteza madaraka kwa Wazagwe tangu mwaka 1137.
Mfalme Zara Yokob (1411-1468), alifikisha katika kilele ustawi wa ufalme wa Uhabeshi. Akitaka kuimarisha nguvu zake dhidi ya Waislamu Wasomalia waliosaidiwa na Waturuki, alituma ujumbe Roma kwa Papa kuomba msaada.
Kama Konstantino kwa Warumi, naye alilazimisha ustaarabu wa Kikristo kwa Wahabeshi wote hata kwa wapagani, yakiwemo maadili ya Kikristo kama ndoa ya mke mmoja. Mkuu wa Kanisa la Uhabeshi alikuwa ni ‘Abuna’ aliyetumwa kutoka Misri kama kiungo cha umoja na Kanisa mama.
Chini yake alikuwepo ‘Echege’ aliyemsaidia Abuna katika mambo ya utamaduni na desturi mahalia. Hata hivyo, kiongozi halisi wa Kanisa hilo alikuwa ni ‘Negus Negasti,’ ikimaanisha ‘Mfalme wa Wafalme’. Hii iliendelea mpaka wakati wa Negus Haile Sellasie katika karne ya 20.
Malkia Helena akishikilia kama mlezi kwa ajili ya mtoto wake mdogo Negus Lebna Dengel, upinzani wa dola za Kiislamu za Kisomali uliongezeka kwa vita vikali, naye aliomba msaada kwa Wareno. Mjumbe Mreno alipofika kukagua alikuta mfalme Lebna Dengel (1508-40) amekimbilia milimani, na nchi yake imeharibiwa na Wasomali wa Haral chini ya Ahmedi Ihn Ibrahim, wakisaidiwa na bunduki za Waturuki.
Mwaka 1543 Wareno walituma askari 400 wenye bunduki wakawashinda Wasomali, Ahmedi akauawa vitani. Hii ilinusuru ufalme wa Ethiopia na kufungua uhusiano na nchi za nje. Hapo kinaishia kipindi cha kwanza ambapo Ethiopia ilikuwa imefungwa bila uhusiano na nchi za nje za Kikristu.
Waamini wa Parokia ya Mtakatifu Polycarp Askofu na Shahidi – Kilamba, Jimbo Kuu Katoliki la Dar es Salaam, wakiimba wakati wa Adhimisho la Misa Takatifu ya Dominika ya Matawi iliyoadhimishwa parokiani hapo. (Picha na Mathayo Kijazi)
Waamini wa Parokia ya Mtakatifu Thomas wa Akwino – Kipunguni, Jimbo Kuu Katoliki la Dar es Salaam, wakiwa kanisani wakati wa Adhimisho la Misa Takatifu ya Sikukuu ya Matawi iliyoadhimishwa parokiani hapo.
Baadhi ya Waoblate wa Shirika la Wabenediktini wakiwa kanisani wakati wa Adhimisho la Misa Takatifu ya kupokelewa Waoblate wapya, na wengine kuweka Nadhiri zao za Daima, iliyoadhimishwa katika Parokia ya Mtakatifu Fransisko wa Asizi – Pugu, Jimbo Kuu Katoliki la Dar es Salaam.
Baadhi ya Waoblate wa Shirika la Wabenediktini wakiwa katika picha ya pamoja baada ya Adhimisho la Misa Takatifu ya kupokelewa Waoblate wapya, na wengine kuweka Nadhiri zao za Daima, iliyoadhimishwa katika Parokia ya Mtakatifu Fransisko wa Asizi – Pugu, Jimbo Kuu Katoliki la Dar es Salaam.
DAR ES SALAAM
Na Edvesta Tarimo
Machi 24 kila mwaka, Dunia huadhimisha Siku ya Kifua Kikuu au TB (Tuberculosis), ambapo huweka kauli mbalimbali zenye lengo la kukuza uelewa na kupambana na ugonjwa huo unaozidi kupoteza maisha ya watu ulimwenguni.
Takwimu za Shirika la Afya Duniani (World Health Organisation: WHO), mwaka 2023 zinaonyesha kuwa, ugonjwa wa kifua kikuu bado ni tatizo kubwa, kwani kati ya wagonjwa wanaokisiwa kuwa na ugonjwa huo nchini 128,000, ni asilimia 78 tu ndio waliogundulika.
Kwa mujibu wa (World Health Organisations – WHO) taarifa zilizochapishwa katika tovuti yake ya mwaka 2023, zinaonesha kuwa watu milioni 1.6 (ikiwa ni pamoja na watu 187,000 wenye maambukizi ya ukimwi), walikufa kwa ugonjwa wa kifua kikuu duniani.
Kifua kikuu au (TB Tuberculosis), ni ugonjwa wa kuambukiza ambao huathiri mapafu na husababishwa na bakteria, ugonjwa huu husambazwa kwa njia ya hewa wakati mtu aliyeambukizwa anapokohoa, kupiga chafya au kutema mate.
Nchini Tanzania, mwaka huu Shirika la PASADA (Pastoral Activities and Services for People with AIDS Dar es Salaam Archdiocese - PASADA) kwa kushirikiana na Ofisi ya Umoja wa Mataifa ya kutoa miradi, (United Nations Office for Project Services – UNOPS) kupitia mradi wa “STOP TB” kwa kipindi cha mwaka 2018 hadi 2023, limeweza kufikia watu wapatao 24, 801 wa kifua kikuu.
Dk. Jackline Mwaipaja, Meneja wa Mradi PASADA, anasema kuwa kupitia mradi wa “STOP TB” umewezesha PASADA kutoa huduma zinazowezesha jamii kufuatilia huduma za kifua kikuu.
Mwaipaja anaongeza kuwa mradi umewezesha PASADA kutoa huduma hizo zinafanyika kupitia mfumo wa “One Impact Tb Kiganjani”, kutoa huduma ambayo zinazingatia haki na usawa wa kijinsia.
Kupitia mradi huo waliweza kufikia watu 622 kupata huduma za kiugundizi na matibabu kifua kikuu. Kuanzia mwezi wa 4 hadi mwezi 12 mwaka 2023, waliibua wagonjwa 919 wa kifua kikuu. kati yao wagonjwa 111 ni watoto chini ya miaka 15 sawa na asilimia 12 ya wagonjwa wote waliogundulika.
Dk. Mwaipaja anasema kuwa wagonjwa 256 waligundulika wana maambukizi ya pamoja, yaani kifua kikuu na maambukizi ya virusi vya ukimwi. Wote wameunganishwa kwenye huduma na wanaendelea na huduma ya matibabu.
PASADA kupitia wahudumu wa afya ngazi ya jamii, (community health workers - CHWs), wameweza kwenda mtaani kuwaibua wagonjwa wahudumu wa ngazi ya jamii ambapo kwa kipindi cha wiki mbili, yaani kuanzia tarehe 1 mwezi wa 3 hadi 15 mwezi wa 3 mwaka huu, wagonjwa 1626 walifikiwa na kupewa elimu kuhusu kifua kikuu.
Dk. Mwaipaja anaongeza, mbali na elimu, walipewa dodoso ili kuona kwamba kama wana viashiri vya kifua kikuu, na kati ya 161 walionekana wana viashiria vya kifua kikuu walifanyiwa vipimo, huku wateja 27 waliogundulika wana kifua kikuu waliunganishwa katika matibabu.
Uelewa wa Jamii kuhusu Kifua Kikuu:
Kimsingi, linapokuja suala la Afya jamii haijazingatia kwenda kupimwa afya zao kutokana na uelewa mdogo wa masuala ya afya, kwani baadhi ya watu katika jamii, husubiri kwenda hospitali pindi wanapohisi homa.
Katibu wa Afya Jimbo Katoliki la Dar es Salaam, Pauline Archard, anahimiza waliofikiwa na PASADA kuwa mabalozi kwa kuwasaidia wenzeo kwa kuwapeleka kwa mtoa huduma, na kumwambia amsaidie kama alivyosaidiwa yeye.
Archard anasema kwamba katika kuhakikisha jamii inapata uelewa wa ugonjwa wa kifua kikuu, serikali kuweka mikakati madhubuti wa kuwasaidia watu hawa baada ya kugunduliwa, kwa kushirikiana na PASADA hasa katika suala la vipimo, na kwamba walitarajia kupungua kwa ugonjwa lakini kwa mujibu wa takwimu mbalimbali unaonekana kama unakuja tena, yaani unaongezeka.
Gharama za x – ray kikwazo kwa wagonjwa:
Changamoto ya gharama ya kipimo cha mionzi (x – ray), wagonjwa wengi hawana uwezo wa kugharamia vipimo vya x-ray hivyo Watanzania walio wengine wanashidwa kumudu gharama za kufanyiwa vipimo ili kujua afya zao.
Shaaban Salum, mkazi wa jijini Dar es Salaam anawashukuru PASADA kwa kumfikia na kumpatia matibabu, kwani mara ya kwanza walimkuta yupo kijiweni wakamchukua na kumfanyia uchunguzi wa x-ray, na kugundulika ana maradhi ya kifua kikuu, wakampatia dawa, na sasa anaendelea vizuri na matibabu.
Salum anaomba PASADA waendelee kutoa huduma hiyo kwa kuwa watu wengi mtaani na hawana uwezo wa kujitibu katika jamii hawajiwezi na wanahitaji.
Shaaban Puga anasema kuwa alikuwa anaumwa na hajiwezi kutokana na hali duni ya maisha. Shirika la PASADA walifika mtaani kwake na kumchukua na kwenda nae ofisini kwao kumpatia huduma ya maradhi yanayomsumbua.
“Nilikuwa taabani, sasa hivi nashukuru nina afya njema nimepata huduma zao vizuri, nafanya kazi zangu kama kawaida. Nawashukuru sana na waendelee kufuatilia watu mtaani kwani wapo wengi wanaumwa,” anasema Puga.
PASADA inaungana na Shirika la Afya Duniani, Serikali kupitia Wizara ya Afya na wadau wote wa Afya katika mapambano mbalimbali katika kutokomeza kifua kikuu ifikapo mwaka 2030.
Serikali imeelekeza kwenda kufanya utafiti na kuwaibua, katika zoezi hilo, pasada kupitia wahudumu ngazi ya jamii, wamekwenda mtaani kutafuta na kuwaibua wagonjwa.
Tiba ya Kifua Kikuu:
Tiba ya kifua kikuu inajihusisha na matumizi ya dawa za kifua kikuu kwa muda wa miezi sita au tisa. Dawa hizi hutolewa chini ya uangalizi, yaani mgonjwa anakunywa chini ya uangalizi wa mhudumu wa afya.
Kwa mujibu wa wataalam wa Afya, tiba ya kifua kikuu inatolewa bure nchini kote Tanzania kama ilivyo dawa za kufubaza maambukizi ya ugonjwa wa ukimwi (HIV)
Dokta Eugen Rutaisire, Mkurugenzi wa huduma za tiba shirika la PASADA, amesema kuwa wao kama wataalam, bado wana nafasi kubwa ya kuendelea kuwafuatilia wale ambao wameathirika katika jamii, kwani ni kuendelea kuwafuatilia kwa ukaribu.
Dokta Rutaisire anasema kwamba malengo ya kutokomeza kifua kikuu ifikapo mwaka 2030 inawezekana kwa kuongeza juhudi za kupambana na ugonjwa wa kifua kikuu bila kuchoka, na kwani kila kitu kinawezekana kama kikiwekewa nia na uthubutu wa kukabiliana nacho.
Mikakati ya Serikali kuitokomeza
Dk. Jonas Lulandala ni Mganga Mkuu wa Manispaa ya Temeke, anasema kwamba serikali imetengeneza mazingira wezeshi kiasi kwamba huduma za afya zitaweza kutolewa na serikali na mashirika.
Anaongeza kusema kuwa huduma za Afya hatuwezi kushikilia kama serikali peke yao, bali kwa kuzifanya kwa kushirikiana na mashirika, na wadau mbalimbali.
Kuhusu suala la upimaji kwa kutumia mionzi, yaani X – Ray, amesema atalifikisha kwa mganga mkuu wa mkoa kuona namna ya kulifanyia kazi ili kuweza kusaidia kuwahudumia wagonjwa wanaohitaji kufanyiwa kipimo hicho.
Dk. Lulandala anasema kwamba kipimo cha mionzi, yaani X- Ray kwa Hospitali ya Temeke katika vituo vyake vya kutolea huduma, tayari vipimo hivyo vipo, na kwamba lazima kuweka utaratibu wa kuona namna nzuri ya kuwapima wagonjwa.
Wakati ugonjwa huo unatibika na kuzuilika, wakuu wa nchi katika mkutano wa ngazi ya juu wa Umoja wa Mataifa kuhusu TB (TB Tuberculosis) wa mwaka 2023, walikadiria kuwa dola bilioni 13 zilihitajika kila mwaka kwa ajili ya kuzuia, utambuzi, matibabu, na matunzo, ili kukomesha janga hilo ifikapo mwaka 2030.
Pamoja na mafanikio yaliyopatikana katika upambanaji wa kutokomeza kifua kikuu, bado kuna changamoto zinazojitokeza, hususani kuifikia jamii husika kwa ujumla wake; uelewa mdogo kwenye jamii kuhusu dalili za kifua kikuu na namna mbalimbali za kujikinga; unyanyapaa wa wagonjwa baada ya kugundulika kuwa na maambukizi ya kifua kikuu; na fedha kidogo za utekelezaji wa afua za kifua kikuu.
Maadhimisho ya Siku ya Kifua Kikuu Dunia mwaka huu yamebebwa na kauli mbiu ya mwaka huu, “Ndiyo! Tunaweza kukomesha TB,” ikikusudia kutuma ujumbe wa matumaini katika kukomesha janga hilo.
DAR ES SALAAM
Na Arone Mpanduka
Westlife ni kundi la muziki la nchini Ireland, lililoundwa Machi 3 mwaka 1998 na kuvuma duniani kote.
Asili ya kundi hili linajumuisha wanamuziki kama vile Nicky Byrne, Kian Egan, Mark Feehily, Shane Filan na Brian McFadden ambaye ameacha kuimba tangu mwaka 2004.
Kwa sasa Feehily na Filan ndio wanaotumika kama waimbaji wakuu katika bendi hii.
Bendi hii ya Westlife ndiyo bendi pekee katika historia ya muziki wa Uingereza kuwahi kuwa na nyimbo za kwanza saba moja kwa moja hadi namba moja, na pia wameweza kuuza hadi nakala zaidi ya milioni arobaini na tano dunia nzima ambayo inajumuisha nyimbo zilizorekodiwa studio,video, na albamu zenye kujumuisha nyimbo mbalimbali.
Mwaka 2008, walitangazwa kushika nafasi ya tisa wanamuziki matajiri zaidi walio chini ya umri wa miaka 30, na kushika nafasi ya 13, kwa ujumla. Kwa upande wa Uingereza wamekuwa na nyimbo za peke peke yaani singels hadi kumi na nne, na kushika nafasi ya tatu katika histoia ya Uingereza.
Kundi hili la muziki limewahi kuvunja rekodi mbalimbali kama vile, wanamuziki waliowahi kuwa na miziki mingi katika nafasi ya kwanza nchini Uingereza na pia kwa uuzaji mkubwa zaidi katika eneo la Wembley
Katika miaka mingi ya kazi zao,kundi la Muziki la Westlife wamekuwa wakitengeneza nyimbo za vijana maarufu za aina ya pop na kutilia mkazo katika nyimbo aina ya ballads.
Wanamuziki wote wanaojumuisha kundi hili ni waandishi wa nyimbo. Lakini nyimbo zao nyingi zimeandikwa na waandishi kutoka nje ya kundi lao. Moja kati ya waandishi maarufu waliowahi kutengeneza nyimbo za kundi hili ni pamoja Steve Mac na Wayne Hector.
Juni mosi mwaka 2008, Westlife walifanya maadhimisho ya miaka 10, ambapo walifanya tamasha katika jiji la Dublin katika eneo la Croke Park na ambapo watu zaidi ya 83,000 walihudhuria hafla hiyo maalumu.
ALBAMU YA WEST LIFE
Westlife ni albamu kutoka kwa kundi la Westlife, moja ya albamu iliyofanya vizuri katika maeneo mbalimbali. Albamu hii ilitoka tar.1 Novemba 1999, nchini Uingereza.
Albamu hii pia ilijumuisha single tatu ambazo ni “Swear It Again”, “If I Let You Go” na “Flying Without Wings”, ambapo single zote tatu zilifanikiwa kufika katika nafasi ya kwanza katika chati ya nchini Uingereza.
Albamu hii ilingia katika chati na kushika nafasi ya pili, ikiwa na mauzo ya nakala zaidi ya 83,000, wakati kati ya hizo nakala 1,000 ziliuzwa wakati albamu hii ikiwa katika nafasi ya kwanza. Albamu hii ilikuja kutolewa katika nafasi ya kwanza na wimbo wa “Steptacular” ulioimbwa na Steps.
Albamu hii ilishika nafasi ya nane kwa upande wa mauzo kwa mwaka 1999 nchini Uingereza. Albamu ya Westlife imefanikiwa kuuza nakala zaidi ya milioni nne dunia nzima.
Albamu ya Westlife ilitoka nchini Marekani mwaka 2000, lakini ikiwa na orodha ya nyimbo tofauti na kuongeza wimbo kama “My Private Movie” uliotayarishwa na Cutfather akishirikiana na Joe.
Albamu hii inabaki albamu pekee ya Westlife kuwahi kuingia katika chati ya muziki ya nchini Marekani, ambapo ilishika nafasi ya 129 kati ya nyimbo 200 bora za Billboard.Ilishika nafasi ya 15 nchini Australia. Single ya More Than Words, ilitolewa nchini Brazi na kushika nafasi ya 2.
Mwezi Desemba mwaka huo huo, single za ‘I Have a Dream’ na ‘Seasons in the Sun’ zilishika nafasi ya kwanza kama nyimbo bora za Krismasi kwa mwaka huo, na bado ndizo single zilizowahi kupata mafanikio zaidi katika bendi ya Westlife.
Mwezi Machi mwaka 2000, single ya tano na ya mwisho kutoka katika albamu hii Fool Again ilitoka na kufikahadi nafasi ya kwanza.
Na kwa sababu hii, Westlife wakawa na single tano kutoka katika albamu moja kufika katika nafasi ya kwanza ndani ya mwaka mmoja, rekodi ambayo bado haijavunjwa hadi hii leo.
Albamu hii ilitolewa katika vijiboksi vikiwa na albamu ya Turnaround Januari 25, 2005 huku kukiwa hakuna kilichabadilishwa katika albamu ya kwanza.
WAPARAGANYIKA NA KURUDI UPYA
Kikundi hicho kilisambaratika mwaka wa 2012 baada ya uhai wa miaka 14 na baadaye kuungana tena mwaka wa 2018.
Mnamo Machi 17, 2021, walitangaza rasmi kwamba walitia saini mkataba mpya wa albamu kupitia Warner Music UK na East West Records.
Walitumbuiza kwenye hafla ya BBC Radio 2 kwenye Ukumbi wa Ulster, Belfast mnamo Agosti 25,2021 ambayo ilitangazwa mnamo 10 Septemba 2021.
‘Starlight’, wimbo wa kwanza kutoka kwa albamu yao ya kumi na mbili, ilitolewa tarehe Oktoba 14, 2021. Albamu hiyo, Wild Dreams, ilitolewa Novemba 26, 2021.
Radio –Television Tumaini, also trading as Tumaini Media, consisting of Radio Tumaini, a weekly newspaper “Tumaini Letu” and a Television Station “Tumaini Television” is owned and run by the Archdiocese of Dar es Salaam, Tanzania since 1994.
+(255) 238-4131
info@tumainimedia.co.tz/p>
