DAR ES SALAAM

Na Arone Mpanduka

Tuzo za Grammy ni tuzo za muziki zinazotolewa na Chuo cha Kurekodi cha Marekani ili kutambua mafanikio bora katika tasnia ya muziki. Wengi wanazichukulia kama tuzo za kifahari na muhimu zaidi duniani katika tasnia ya muziki. Hapo awali ziliitwa Tuzo za Gramophone, na baadaye kutafuta jina la ufupisho la Grammy.
Gramophone, ama ukipenda iite Gramafoni, hii ni aina ya zamani ya mashine iliyokuwa ikitumika kuchezea muziki. Siku hizi gramafoni inachukuliwa kama kitu cha kale kabisa. Gramafoni ni kama kicheza muziki wa kaseti, CD, au MP3. Zamani kifaa hicho kilikuwa kinatumika kuchezea muziki wa santuri.
Hata ukitazama muonekano wa tuzo yenyewe utaona kuna ubunifu fulani umetumika wa kufananisha na Gramafoni ilivyokuwa huku juu yake kukiwa na mdomo wa tarumbeta.
Grammys ni tuzo kuu za mwanzo za muziki zilizopo ndani ya michepuo mikuu mitatu ya tuzo zinayofanyika kila mwaka, na inachukuliwa kuwa moja ya tuzo kuu nne za kila mwaka za burudani za Amerika na tuzo za Academy (za filamu), tuzo za Emmy (za runinga), na tuzo za Tony (za ukumbi wa michezo).
Sherehe ya kwanza ya tuzo za Grammy ilifanyika Mei 4, 1959, kwa lengo la kuheshimu mafanikio ya muziki ya wasanii kwa mwaka wa 1958.
Grammys asili yake ilikuwa katika mradi wa Hollywood Walk of Fame katika miaka ya 1950. Wasimamizi wa kurekodi kwenye kamati ya Walk of Fame walipokusanya orodha ya watu muhimu wa tasnia ya kurekodi ambao wanaweza kufuzu kwa nyota ya Walk of Fame, waligundua kuwa watu wengi wanaoongoza katika biashara zao hawangepata nyota kwenye Hollywood Boulevard. Waliamua kurekebisha hilo kwa kuunda tuzo zinazotolewa na tasnia yao sawa na Oscars na Emmys.
Baada ya kuamua kuendelea na tuzo hizo, swali lilibakia jina lipi litumike. Jina moja la kazi lilikuwa ‘Eddie’, kwa heshima ya Thomas Edison, mvumbuzi wa santuri. Hatimaye, jina hilo lilichaguliwa baada ya shindano la barua pepe ambapo takriban washiriki 300 waliwasilisha jina la ‘Grammy’, huku mshindi wa shindano hilo akiwa ni Jay Danna wa New Orleans, Louisiana, kama marejeleo ya kifupi cha gramafoni. Hapo ndipo Tuzo za Grammy zilitunukiwa kwa mara ya kwanza kwa mafanikio mnamo mwaka 1958.
Sherehe za kwanza za tuzo zilifanyika kwa wakati mmoja katika maeneo mawili mnamo Mei 4, 1959 kwenye Hoteli ya Beverly Hilton huko Beverly Hills, California, na Hoteli ya Park Sheraton huko New York City, New York, na tuzo 28 za Grammy zilitolewa. Idadi ya tuzo zilizotolewa iliongezeka, wakati mmoja kufikia zaidi ya 100, na ilibadilika badilika kwa miaka mingi huku kategoria zikiongezwa na kuondolewa. Tuzo za pili za Grammy, pia zilizofanyika mwaka huo huo wa 1959, zilikuwa sherehe za kwanza kuonyeshwa kwenye televisheni.
UWEPO WA COVID 19
Kwa miaka mingi tuzo hizi zimekuwa na utaratibu wa kutolewa Januari ama Februari ya kila mwaka, lakini tuzo za 63 za Grammy ziliahirishwa kutoka Januari 31, 2021 hadi Machi 14, 2021, kutokana na athari za janga la COVID-19.
Tuzo za 64 za kila mwaka za Grammy pia ziliahirishwa kutoka Januari 31,2022 hadi Aprili 3, 2022, kwa sababu ya masuala ya afya na usalama yanayohusiana na lahaja ya COVID-19 Delta cron. Sherehe hizo pia zilihamishwa kutoka Crypto.com Arena huko Los Angeles hadi MGM Grand Garden Arena huko Las Vegas kutokana na ule wa awali kuwa na ratiba ya migogoro na michezo na matamasha karibu kila usiku hadi katikati ya Aprili.
MCHANGANUO WA TUZO
Kumekuwa na tuzo kuu nne zitokanazo na Grammy ambazo ni Albamu bora ya mwaka, Rekodi bora ya mwaka, Wimbo bora wa mwaka, Msanii bora chipukizi.
Tuzo ya Albamu Bora ya Mwaka inatolewa kwa mwigizaji, wasanii walioangaziwa, mtunzi/watunzi wa nyimbo na/au timu ya utayarishaji wa albamu kamili ikiwa si mwimbaji mmoja.
Tuzo ya Rekodi ya Mwaka huwasilishwa kwa mwimbaji na timu ya utayarishaji wa wimbo mmoja.
Tuzo ya Wimbo Bora wa Mwaka inatolewa kwa mtunzi wa wimbo mmoja.
Tuzo ya Msanii Bora chipukizi inatolewa kwa mwigizaji bora (au waigizaji) ambaye katika mwaka wa kustahiki anatoa rekodi ya kwanza inayothibitisha utambulisho wao wa umma (ambayo sio lazima kutolewa kwao kwa mara ya kwanza).
Hadi sasa wasanii watatu wameshinda tuzo zote nne, huku mbili wakishinda kwa wakati mmoja: Christopher Cross (1981) na Billie Eilish (2020). Adele alishinda tuzo ya Msanii Bora Mpya mwaka wa 2009 na tuzo zake nyingine tatu mwaka wa 2012 na 2017. Akiwa na umri wa miaka 18, Eilish ndiye msanii mwenye umri mdogo zaidi kushinda tuzo zote nne.
Safari hii zimeongezwa kategoria mbili kwenye Grammy ambapo kuna tuzo ya Mtayarishaji Bora wa Mwaka, inayowasilishwa kwa mtayarishaji kwa ajili ya kazi iliyotolewa katika kipindi cha ustahiki. Iliwasilishwa kwa mara ya kwanza mnamo mwaka 1974 na hapo awali haikuwepo.
Tuzo ya Mtunzi Bora wa Mwaka, Isiyo ya Kawaida ambapo inawasilishwa kwa mtu ambaye anafanya kazi kama mtunzi wa nyimbo kwa kikundi cha muziki. Iliwasilishwa kwa mara ya kwanza mnamo mwaka 2023 na hapo awali haikuwepo.

MCHAKATO WA KUPATA WASHINDI
Wanachama wa Chuo cha Kitaifa cha Sanaa na Sayansi za Kurekodi (NARAS), kampuni za media na watu binafsi, wanaweza kuteua rekodi ili kuzingatiwa. Maingizo yanafanywa na kuwasilishwa mtandaoni. Kazi inapoingizwa, vikao vya ukaguzi hufanyika ambavyo vinahusisha zaidi ya wataalamu 150 wa tasnia ya kurekodi, ili kubaini kuwa kazi hiyo imeingizwa katika kitengo sahihi.
Orodha zinazotokana za waandikishaji wanaostahiki husambazwa kwa wanachama wanaopiga kura, ambao kila mmoja wao anaweza kupiga kura ili kuteua katika nyanja za jumla (Rekodi ya Mwaka, Albamu Bora ya Mwaka, Wimbo Bora wa Mwaka, na Msanii Bora Mpya).
Rekodi tano ambazo hupata kura nyingi zaidi katika kila kategoria huwa wateuliwa, huku katika baadhi ya kategoria (ufundi na kategoria maalum) kamati za uhakiki huamua wateuliwa watano wa mwisho. Wakati mwingine inaweza kuwa na zaidi ya wateule watano ikiwa sare itatokea katika mchakato wa uteuzi.
Baadae kura za mwisho hurejeshwa kwa jopo la NARAS ambao hupiga kura kupata washindi wa jumla ambao hupewa Tuzo ya Grammy, na wale ambao hawatashinda hupokea medali kwa uteuzi wao.